حسابرسی داخلی و کاربرد آن
توسعه و گسترش فعالیت‌های اقتصادی در شرکت‌ها باعث شده تا نیاز به گزارش‌های مالی بیشتر از هر چیز در همه‌ی کارهای کوچک و بزرگ احساس شود. این گزارش‌های علاوه بر اتفاقات مالی، دخل‌وخرج و معاملات توانست نقص‌ها، کاستی‌ها و عملکرد افراد را به‌صورت درست به مدیران ارشد نشان دهد.
برای عملکرد صحیح مفاهیم مالی در شرکت‌ها، نیاز به تقسیم اعمال حسابرسی به انواع مختلف می‌باشیم. یکی از انواع مختلف حسابرسی، حسابرسی داخلی می‌باشد که در ادامه به آن می‌پردازیم.
بهبود فرایندهای مالی در سازمان
حسابرسی داخلی جایگاهی مشاوره‌ای و همراهی در سازمان‌ها را داراست. این شاخه از حسابداری نظارت بر فرایندهای مالی در تمامی بخش‌ها را به‌صورت موشکافانه به عهده دارد. به‌وسیله این نوع حسابداری می‌توان با استفاده از فرم‌ها و گزارش‌های راه‌حل‌هایی برای حل مشکلات و یا بهبود وضعیت سازمان ارائه دهیم.
تفاوت‌های حسابرسی خارجی و داخلی
در حسابرسی‌های خارجی یک فرد خارج از سازمان وظیفه‌ی بررسی صورت‌های مالی بر طبق قوانین و استانداردها و گزارش نتایج به ذی‌نفعان و سهام‌داران را به عهده دارد. در صورتی که در حسابرسی داخلی فردی درون سازمان دارای وظیفه کنترل ریسک مالی و ارائه ایده و نظراتی برای بهبود عملکرد می‌باشد و مستقیماً با توسعه کسب‌وکار در ارتباط است.
آشنایی با مهم‌ترین اهداف حسابرسی داخلی
- بهبود فرایند نظارت در سازمان با سیستم کنترلی کارآمد
طراحی برنامه‌هایی برای هر واحد در جهت رسیدن به اهداف سازمان، اصلی‌ترین ویژگی حسابرسی داخلی می‌باشد. این قوانین بر اساس چارچوب سازمان می‌باشد و هرچند وقت یک‌بار مورد بررسی مشاوران حسابرسی قرار خواهد گرفت. همچنین روند هدفمند و منظم، می‌تواند راهی برای رسیدن به اهداف بزرگ سازمان باشد.
- محافظت از دارایی‌ها و مدیریت بر فعالیت‌های انسانی
به‌وسیله حسابرسی داخلی، می‌توان اطلاعات دقیق از درآمدها، هزینه‌ها و سرمایه‌های سازمان را به وسیله جمع‌آوری اطلاعات از طریق فرم‌ها و گزارش‌ها به دست آورد. به کمک این اطلاعات عملکرد هر بخش و حتی هر فرد توسط مدیران ارشد به دست خواهد آمد. به کمک این حسابرسی می‌توان پیش از اینکه مشکل بزرگی برای سازمان پیش بیاید، نقص را شناسایی کرده و در جهت رفع آن اقدام کنیم.
- بررسی صداقت در گزارش‌های مالی سازمان
دریافت اطلاعات درست و طبقه بندی شده، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مدیران در سازمان‌ها می‌باشد. یکی از وظایف حسابرسی داخلی کنترل صحت این اطلاعات درزمینهٔ ی مالی می‌باشد چرا که تنها به وسیله این اطلاعات درست است که می‌توان نقشه ای کارآمد برای آینده مالی سازمان‌ها ایجاد کرد.
- شناسایی بخش‌های زیان‌آور سازمان
وظایف حسابرسی داخلی تنها نظارت می‌باشد، بلکه در بعضی مواقع ممکن است برنامه‌ای ناکارآمد و هزینه‌بر در حال اجرا می‌باشد که مدیران از ضرر و زیان آن اطلاع ندارند، حسابرسی داخلی آن‌ها را شناسایی کرده و راهکارهایی جهت اصلاح یا توقف آن‌ها ارائه خواهد داد.
تعريف خدمات مشاورهاي و اطمينان دهي به شرح زير است
خدمات مشاورهاي عبارت است از فعالیت‌های مشاورهاي و خدمات مرتبط كـه ماهيـت و نـوع آن، بدون اینکه حسابرسان داخلي مسئوليت مديريت را به عهده گيرند، به منظور ارزش افـزايش و بهبود فرآيندهاي نظام راهبري، مديريت ريسك و كنترل سازمان، با مديريت توافق می‌شود. اين خدمات ازجمله می‌تواند شامل:
- پيشنهاد
- مشورت دادن
- تسهيل كردن امور و آموزش باشد
خدمات اطمينان دهي عبارت است از رسيدگي عيني و هدفمند شواهد، با هدف ارزيابي مسـتقل فرآيندهاي نظام راهبري، مديريت ريسك و كنترل سازمان.
اين ارزيابي ازجمله ممكن است مشتمل بر امور مالي، عملكرد، رعايت قوانين و مقررات و سيسـتم امنيتي باشد
دامنه عمليات واحد حسابرسي داخلي بايد به ميزاني تعيين شود كه در موارد زير اطميناني معقول حاصل گردد.
- ریسک‌های دستيابي به اهداف سازمان به نحو مناسب شناسايي و مديريت می‌شوند.
- كنترل داخلي موجود، سازمان را براي مديريت ریسک‌ها و كاهش آن‌ها تا سـطح قابـل تحمـل كمك می‌کند.
- سياست ها، استانداردها، روش ها و كنترل ها به اندازه كافي مستندسازی می‌شوند.
- در مواقع لزوم، تعامل بين مديران مختلف سازمان به نحو مناسب وجود دارد.
- اطلاعات مالي، مديريتي و عملياتي، درست، قابل‌اتکا و به موقع در اختيـار استفاده‌کنندگان مربوط قرار می‌گیرد.
- اعمال و رفتار كاركنان مطابق سیاست‌ها، استانداردها، روش‌ها و قوانين و مقررات مربوط است.
- از منابع سازمان به نحو اثربخش، كارا و با صرفه اقتصادي استفاده شده و بـه نحـو مناسـب از آن‌ها حفاظت می‌شود.
- برنامه ها، طرح‌ها و اهداف عملياتي سازماني دست‌یافتنی هستند.
- افزايش كيفيت و بهبود مستمر عمليات سازمان همواره مورد تشويق و حمايت است.
- قوانين و مقررات با اهميت مؤثر بر سازمان به نحو مناسب شناسايي و موردتوجه قرار می‌گیرند.
وظايف و مسئولیت‌ها اهم وظايف واحد حسابرسي داخلي به شرح زير است:
- اجراي كليه مفاد اين منشور.
- تدوين و پيشنهاد يادداشت راهبرد حسابرسي داخلي به كميته حسابرسي.
- برنامه ريزي مدون بر اساس يادداشت راهبرد حسابرسي داخلي (مصوب كميته حسابرسي).
- اجراي برنامه ريزي به عمل آمده به شرح بند فوق.
- اجراي وظايف و پروژه هاي ويژه درخواست شده توسط مدير عامل يا كميته حسابرسي.
- جذب منابع انساني داراي دانش و مهارت كافي و تدوين و اجراي برنامه هاي آموزشي مناسـب در مورد كاركنان واحد حسابرسي داخلي براي اجراي مطلوب مفاد اين منشور.
- ارائه گزارش‌های دورهاي در مورد نتايج رسیدگی‌های به عمـل آمـده بـه مـدير عامـل و كميتـه حسابرسي.
- اطلاع رساني منظم و روشمند به كميته حسابرسي در مورد ميزان پيشرفت كارها و محدودیت‌های احتمالي درخصوص انجام وظايف محوله.
- اطلاع رساني منظم و روشمند به كميته حسابرسي در مورد ميزان پيشرفت كارها و محدودیت‌های احتمالي درخصوص انجام وظايف محوله.
- بررسي دامنه فعاليت حسابرسان مستقل و ارتباط با آنان به منظور حسابرسي بهينه سازمان با هزينه معقول.
اختيارات
اهم اختيارات واحد حسابرسي داخلي به شرح زير است:
- دسترسي نامحدود به كليه سوابق و مدارك حسابداري و عملياتي، دارایی‌ها و پرسنل سازمان.
- امكان مشاهده و بررسي كليه فرآيندهاي عملياتي سازمان.
- امكان دسترسي آزاد و كامل به كميته حسابرسي.
- امكان جذب و تخصيص منابع انسـاني مـورد نيـاز، تعيـين دوره‌های گـزارش دهـي، انتخـاب موضوعات مورد حسابرسي، دامنه عمليات و به‌کارگیری روش هاي دستيابي به اهداف حسابرسي كه البته در همه موارد مذكور بايد مفاد يادداشت راهبرد حسابرسي رعايت شود.
رئيس حسابرسي داخلي و كاركنان واحد حسابرسي داخلي مجاز به انجام موارد زير نيستند:
- انجام هرگونه وظايف اجرايي در سازمان و شرکت‌های وابسته.
- ايجاد و يا تصويب تراکنش‌های حسابداري.
- انجام هرگونه وظايفي كه استقلال و بی‌طرفی آنان را تحت تأثير قرار می‌دهد.
کاربرد نرم افزارها در حسابرسی داخلی؛ کاتالیزورهایی برای گزارش‌نویسی
بررسی گزارش‌های مالی و ایجاد یک گزارش مرجع در حسابرسی داخلی، به اطلاعات کامل و دقت بالا نیاز دارد. فراموش نکنید که بخش مهمی از اهداف سازمان، به این گزارش‌های وابسته است و هر اطلاعات نادرست می‌تواند در نهایت بر روند رشد شرکت اثر منفی داشته باشد. برای حل این مشکل، از سال‌ها قبل در کشورهای پیشرفته از نرم افزارهایی کمک می گرفتند تا اطلاعات را به‌صورت دقیق و طبقه بندی شده به دست بیاورند.
ما نیز در سپیدار سیستم با ارائه یک نرم افزار حسابداری با قابلیت های جامع، به شما در این راه کمک می‌کنیم. با کمک نرم افزار حسابداری سپیدار می‌توانید، در زمان کم اطلاعاتی دقیق از اتفاقات مالی سازمان را به دست آورید و کامل ترین گزارش را به مدیران ارشد خود ارائه کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر، می‌توانید با بخش پشتیبانی در ارتباط باشید.